Wet HOF (Houdbaarheid Overheidsfinanciën)
Met het indienen van de wet HOF bij de Tweede Kamer, komen de gevolgen van de schuldencrisis ook voor de gemeente (nog) dichterbij. In deze wet wordt namelijk een maximum voorgesteld met betrekking tot de schuld van de decentrale overheid. Deze mag maximaal 0,5% van het BBP (bruto binnenlands product) gaan bedragen. Dit is ongeveer € 3 miljard, terwijl de huidige schuld € 3,2 miljard is. De toets wordt waarschijnlijk een collectieve toets, waarbij vervolgens de veroorzakende gemeenten een aanschrijven krijgen in het geval dat de collectieve toets niet gehaald wordt. Wanneer je een dergelijke aanschrijving krijgt dien je je schuldenlast terug te brengen.

Dit alles om aan de EMU-norm te voldoen. Deze norm zegt dat het totale begrotingstekort slechts 3,0% mag bedragen.

Kasstelsel versus baten & lastenstelsel
Bij de rijksoverheid is er op het moment dat er sprake is van een begrotingsoverschot ook sprake van een positief EMU-saldo. Bij gemeenten ligt dit heel anders, op het moment dat er een begrotingsoverschot is kan er bij gemeenten toch sprake zijn van een negatief EMU-saldo. Dit is het gevolg van het feit dat de rijksoverheid werkt met het kasstelsel en gemeenten met het stelsel van baten & lasten. Een kort voorbeeld maakt het verschil denk ik duidelijk:

Stel je jaarlijkse inkomsten bedragen € 100.000. In een jaar besluit je een investering te doen van € 1.000.000 in een sporthal. Een sporthal die naar verwachting 40 jaar meegaat. Hiervoor sluit je een lening af met 5% rente, die je ook in 40 jaar aflost. Vervolgens ontstaat het volgende financiële plaatje:

De gemeente kent een positief jaarresultaat, maar veroorzaakt wel een negatief EMU-saldo. Bij de rijksoverheid komt dit negatieve EMU-saldo wel tot uitdrukking in het jaarrekening resultaat, als gevolg van het kasstelsel.

Nieuw criterium
De wet HOF is het resultaat van het doordringen van het besef dat sturen op positieve jaarrekening resultaten bij gemeente niet voldoende is om de overheidsfinanciën structureel houdbaar te krijgen. Dit betekent concreet dat een voorstel niet alleen moet passen in de begroting, maar het moet ook voldoen aan de voorwaarden van financiering (lees ‘EMU-saldo proof’ zijn). Waarbij de vraag centraal staat of er wel geleend kan, of moet worden voor de betreffende investering.

Financieringsbeleid
Wethouder Boerman pakt dit onderwerp samen met zijn ambtenaren voortvarend op. Dit is ook wel nodig, want onze gemeente kent een aanzienlijke schuld. In 2010 stonden we op de 390e positie (van de ruim 400 gemeenten). Voor de hoge schuldpositie zijn duidelijke verklaringen, maar daardoor veranderd de positie niet.

De leden van de Auditcommissie kregen een inkijk in hetgeen op dit moment op papier wordt gezet om te komen tot een Financieringsvisie. Dit om wat meer gevoel te krijgen bij de complexe materie. In het najaar zal de Financieringsvisie naar verwachting onderwerp zijn van gesprek in het openbare debat.

Cor van Vliet,

26 september 2012